شناسایی و رتبه‌بندی علل کندی فرآیند ترخیص و عوامل موثر در بهبود روند ترخیص کالا در گمرکات بااستفاده از روش تصمیم‌گیری چندمعیاره

نویسندگان

  • اسکندر عبدالهی * گروه ریاضی، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی کرمان، کرمان، ایران.
  • محسن حبیبی گروه ریاضی، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی کرمان، کرمان، ایران.

https://doi.org/10.22105/msda.vi.95

چکیده

هدف: این پژوهش با هدف شناسایی و رتبه‌بندی علل کندی فرآیند ترخیص کالا در گمرکات و عوامل موثر بر بهبود آن انجام شده است. با توجه به نقش حیاتی گمرک در تسهیل تجارت بین‌الملل و اثر مستقیم فرآیند ترخیص بر سرعت، هزینه و کارایی زنجیره تأمین، این مطالعه تلاش می‌کند تا با ارایه مدلی علمی، راهکارهایی برای ارتقای کارایی گمرکات ارایه دهد.

روش‌شناسی پژوهش: تحقیق حاضر از نوع کاربردی–توصیفی است. ابتدا با مرور ادبیات و نظر خبرگان، عوامل بالقوه در چهار دسته اصلی (اداری، فنی، اقتصادی و انسانی) شناسایی شد. سپس این عوامل به زیرمعیارهای مشخصی مانند پیچیدگی فرایندها، کمبود زیرساخت‌های فناوری اطلاعات، هزینه‌های بالای ترخیص و خطاهای انسانی تقسیم گردید. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه‌های مقایسه زوجی فازی گردآوری شد و با بهره‌گیری از فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی فازی وزن‌دهی و رتبه‌بندی نهایی انجام گرفت.

یافته‌ها: نتایج نشان داد که عوامل اقتصادی و فنی بیشترین نقش را در کندی ترخیص کالا ایفا می‌کنند، در حالی که عوامل انسانی و اداری در اولویت‌های بعدی قرار دارند. همچنین نرخ ناسازگاری کم‌تر از ۰.۱ تاییدکننده اعتبار مدل بود. یافته‌ها حاکی از آن است که بهبود زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و کاهش هزینه‌های غیرضروری می‌تواند بیش‌ترین تاثیر را در تسریع فرایند ترخیص داشته باشد.

اصالت/ارزش افزوده علمی: نوآوری این پژوهش در ارائه مدلی جامع مبتنی بر FAHP برای تحلیل چندبعدی مشکلات گمرکی است که هم‌زمان اثرات متقابل عوامل را در نظر می‌گیرد. این رویکرد نه‌تنها مبانی نظری را غنی‌تر می‌کند، بلکه برای سیاست‌گذاران و مدیران گمرک نیز ابزاری کاربردی جهت بهبود فرآیندها و افزایش رقابت‌پذیری تجاری فراهم می‌آورد.

کلمات کلیدی:

گمرک، فرایند ترخیص، تحلیل سلسله‌مراتبی فازی، تصمیم‌گیری چندمعیاره، بهبود عملکرد

مراجع

  1. [1] Imran, N., Mubarik, M. S., Naghavi, N., & Khan, S. A. (2022). An application of multi-criteria data management approach for prioritisation of unwarranted causes of delay in international shipments. International journal of integrated supply management, 15(3), 233–252. https://doi.org/10.1504/IJISM.2022.124440
  2. [2] Mohammadi Kajidi, H., Fayazi, H. sadat, Badsar, A., Rostamali, N., & Attarchi, M. (2020). Investigation of the causes of discharge with personal consent of patients admitted to the emergency department., 29(113), 33-42. (In Persian). https://www.sid.ir/paper/411409/fa
  3. [3] Georgoulas, D., Koliousis, I., & Papadimitriou, S. (2023). An AHP enabled port selection multi‐source decision support system and validation: insights from the ENIRISST project. Journal of shipping and trade, 8, Article 16. https://doi.org/10.1186/s41072-023-00144-x
  4. [4] Chen, T., Qiu, Y., Wang, B., & Yang, J. (2022). Analysis of effects on the dual circulation promotion policy for cross-border e-commerce B2B export trade based on system dynamics during COVID-19. Systems, 10(1), 13. https://doi.org/10.3390/systems10010013
  5. [5] Kara, K., & Yalcin, C. (2022). Customs brokerage company selection problem with hybrid method. Research journal of business and management, 9(4), 206–218. https://dergipark.org.tr/en/pub/rjbm/issue/75058/1230207
  6. [6] Bhatti, O. K., & Hanjra, A. R. (2019). Development prioritization through analytical hierarchy process (AHP)-decision making for port selection on the one belt one road. Journal of chinese economic and foreign trade studies, 12(3), 121–150. https://doi.org/10.1108/JCEFTS-04-2019-0020
  7. [7] Farmani, M., Ghaffari, M., Moeini, H., & Zandi Nasab, M. (2020). Identification and ranking of factors affecting user experience of recommended systems in online environments (Case: Digikala), 18(61), 209-228. (In Persian). https://www.sid.ir/paper/390345/fa
  8. [8] Zhang, L., & Tang, L. (2023). How much can TFA boost sustainable international trade? Evidence from RCEP and China. International journal of sustainable development & planning, 18(8). https://doi.org/10.18280/ijsdp.180803
  9. [9] Sintayehu, D. (2023). Assessment of Challenges on import customs procedure in relation to trade facilitation and control in the case of ethiopian customs commission addis ababa kality customs branch office. https://dx.doi.org/10.2139/ssrn.5111087
  10. [10] Kwak, S. Y., & Kim, M. J. (2018). A study on the selection criteria of delivery method for Korean cross-border e-commerce companies using AHP (Analytic hierarchy process). Journal of international trade & commerce, 14(2), 127–142. (In Korean). http://dx.doi.org/10.16980/jitc.14.2.201804.127
  11. [11] Ouguz, S. (2023). Evaluation of customs, infrastructure and logistics services with multi-criteria decision-making methods: A comparative analysis for the top 10 countries in the logistics performance index. Journal of management marketing and logistics, 10(4), 167–178. https://dergipark.org.tr/en/pub/jmml/issue/82804/1423053
  12. [12] Bayazidnejad, M., Sharifi, A., & Farkish, H. (2024). Identifying the capacities for implementing good governance in Iran’s customs system. Legal studies in digital age, 3(3), 59–76. https://doi.org/10.61838/kman.lsda.3.3.6

دانلود

چاپ شده

2024-10-21

شماره

دوره 2 شماره 3 (1403): علوم مدیریت و تحلیل تصمیم

نوع مقاله

مقالات شماره جاری

ارجاع به مقاله

عبدالهی ا., & حبیبی م. (2024). شناسایی و رتبه‌بندی علل کندی فرآیند ترخیص و عوامل موثر در بهبود روند ترخیص کالا در گمرکات بااستفاده از روش تصمیم‌گیری چندمعیاره. علوم مدیریت و تحلیل تصمیم , 2(3), 182-187. https://doi.org/10.22105/msda.vi.95
Crossref
Scopus
Google Scholar
Europe PMC

مقالات مشابه

##common.pagination##

همچنین برای این مقاله می‌توانید شروع جستجوی پیشرفته مقالات مشابه.